O historii i prahistorii.

 

 

 

       Listopadowe spotkanie słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku trochę nieoczekiwanie składało się z dwóch części – artystycznych występów okolicznościowych, bo za kilka dni przecież święto niepodległości i zasadniczego wykładu.

 

       Część pierwsza była obszerna, gdyż odwiedziły nas dwie grupy gości; młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 2 i małe harcerzyki z Przedszkola Samorządowego nr 1. grupa starsza zaprezentowała piękny montaż słowno-muzyczny p.t. „I łzą serdeczną zabłyśnie Wam oko” przypominający dramatyczne dzieje kształtowania się państwowości polskiej po latach niewoli zaborów.

       Przedszkolaki wzruszyły nas ogromnie wierszami i pieśniami patriotycznymi. Bardzo dziękujemy młodym artystom i ich opiekunkom – patriotyczne przeżycia dotyczyły zapewne i wykonawców i słuchaczy.

       Planowany comiesięczny wykład tym razem przeniósł nas w prehistorię – dr Tomasz Samojlik historyk przyrody, adiunkt Zakładu Ekologii Populacji w Instytucie Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży opowiedział o,:

„Historia regionu Puszczy Białowieskiej do powstania państwa polskiego”.

       Dystans czasowy, do którego sięgała opowieść to 2,5 mln lat – epoka lodowcowa (znanych jest 5. zlodowaceń) przeplatanych okresami ociepleń, wtedy pojawiły się historyczne ssaki – ogromne, ważące do 20-tu ton podobne do słoni, nosorożców, mamutów. Był też żubr stepowy (przetrwał do epoki Holocenu). Od ostatniego zlodowacenia (12 tyś. lat) kształtowała się Puszcza Białowieska – pozostała jako jedyna na nizinnych terenach Europy (inne zostały zniszczone). Źródłem wiedzy o epoce są zachowane pyłki roślin w torfowiskach.

       Interesujące badaczy skupiska ludzi na tym terenie pojawiły się tylko okresowo (ślady w wykopaliskach, bo źródeł pisanych nie było). Takie skupiska odnaleziono koło Berezowa. W uroczysku Kamień znaleziono ślady bytności Gotów (cmentarzysko), potem kilkaset lat pustki. Koło wsi Teremiski, w kurhanach stwierdzono ślady Słowian. Znaleziska archeologiczne odnaleziono także na uroczysku Szadzkie koło Hajnówki i cmentarzysku Zamczysko. Te ostatnie jest z bliższych nam czasów.

       Ciekawe ślady tzw. półziemianek odnaleziono w uroczysku Obołonie – Nadleśnictwo Białowieża. Analiza miejsc i znalezisk z okresu przedpiśmiennego świadczą o tym, że skupiska ludzkie lokowały się na terenie Puszczy na około 100 lat, a potem przenosiły się na inne miejsca. Dzięki temu tereny puszczańskie nie były znacząco wyniszczone i las odbudowywał się samoistnie.

       Przemyślenia, jakie nasunął nam wykład wnoszą sporo argumentów nie tylko historycznych, ale także do burzliwej dyskusji o dzisiejszych problemach Puszczy Białowieskiej.

       Naszemu wykładowcy pięknie dziękujemy za odkrywanie przed nami tajników Puszczy. A cieszy także fakt efektów hobbistycznych prac pana Tomka nad komiksami dla dzieci. Może wyrośnie mądrzejsze pokolenie opiekunów puszczańskich ostępów.

Autor: mgr Antonina SKORUK


Foto-galeria: Stanisław CHOMICKI, Zbigniew ANGIELCZYK