Strona Główna

Hajnówka w okresie międzywojennym - Dialogi literackie o Polsce i Polakach.

Spotkanie seminaryjne członków Uniwersytetu Trzeciego Wieku.

 

       Tegoroczny jubileuszowy listopad stał się okazją nie tylko do wykładu poświęconego początkom dwudziestowiecznych zdarzeń związanych z odzyskaniem niepodległości na naszych terenach, ale też seminaryjnej prelekcji pani Alli Gryc wieloletniej zbieraczki wiedzy o Hajnówce.

Tym razem opowiedziała i pokazała na slajdach początki Hajnówki jako osady robotniczej w okresie międzywojnia.

       Rozwijanie się naszej miejscowości ściśle wiąże się z obecnością Niemców w czasie I wojny światowej. Okupant prowadził bowiem intensywną gospodarkę grabieżczą w stosunku do Puszczy Białowieskiej, a jednocześnie pozyskany w ten sposób surowiec na miejscu poddawał przeróbce. W tym celu pobudował zakłady suchej destylacji drewna, zakład pozyskiwania terpentyny, tartak, kolejki leśne czyniąc z maleńkiej osady strażników leśnych prężny ośrodek przemysłowy. Pobudowane wówczas zostały też osiedla robotnicze (głównie dla pracowników tartaku i fabryki chemicznej).

       Niemcy opuścili naszą miejscowość dopiero w 1919 r. Hajnówka wówczas należała administracyjnie do powiatu Bielsk Podlaski, natomiast poszczególne części osady przynależały początkowo do różnych gmin (m.in. Dubiny, Orla, Białowieża).

       W latach 20-tych i 30-tych intensywnie rozwija się zapoczątkowany w czasie wojny przemysł. Przybywają z całej Polski ludzie do pracy. Budują tu liczne drewniane domki (tzw. trociniary). Administracja państwowa i zakładowa również dba o warunki bytowe robotników i kadry kierowniczej, powstają budynki administracji publicznej, placówki usługowe a także kulturalne (szkoły, kino, ośrodek zdrowia).

       Obok środowiska robotniczego rośnie grupa urzędnicza, inteligencja, rzemieślnicy, handlowcy, nauczyciele. Powstaje szkoła przemysłowa, rozwijają się instytucje kultury (m.in. teatr amatorski), organizacje społeczne prowadzące działalność charytatywną i edukacyjną (z dużym udziałem kobiet).

       Hajnówka staje się miejscowością wielonarodową i wieloreligijną. Jednocześnie jako miejscowość robotnicza przeżywa bunty – strajki, demonstracje (stąd określenie „czerwona Hajnówka”).

       Ta pobieżna prezentacja treści seminarium nie zawiera całego bogactwa wiedzy, jaką przekazała p. Gryc, dotyczącej ludzi, zdarzeń i miejsc.

       Reakcje słuchaczy w trakcie seminarium a i po nim wskazują na żywe zainteresowanie i potrzebę takiej tematyki wśród członków UTW. Dlatego bardzo serdecznie Pani Alli dziękujemy i liczymy na podobne okazje w przyszłości.

       W drugiej części spotkania grupa teatralna UTW zaprezentowała program literacki p.t. „Dialogi literackie o Polsce i Polakach” zawierający czytanie fragmentów 4. utworów związanych z okresem kształtowania się niepodległości Polski we wczesnych latach 20-tych XX w., a także polemiki Polaków o sprawach narodowych. Treści te wzbogacone były utworami poetyckimi.

       Zamiarem tej prezentacji było zarysowanie złożonych problemów i nastrojów sprzed 100. laty i ich echa, we współczesnej polskiej rzeczywistości.

Autor: mgr Antonina SKORUK

Foto-galeria: Stanisław CHOMICKI, Zbigniew ANGIELCZYK